De perfecte storm

Het onverwacht snelle herstel van de wereldeconomie heeft in het voorbije jaar een perfecte voedingsbodem gecreëerd voor inflatie. Energie en grondstoffen veerden spectaculair terug van een historisch dieptepunt. De mentale shift inzake klimaattransitie duwde ook op de termijnmarkten de prijzen verder de hoogte in. De prijs van koolstof steeg met een veelvoud. Geopolitieke kwesties maken de puzzel nog complexer. Ondertussen werden producten en halffabricaten duurder als gevolg van wereldwijde logistieke problemen in de aanvoerketting.

Wie automatische loonindexering zegt, denkt automatisch aan de loonkostenevolutie. Die is van belang voor de concurrentiekracht van een kleine open en exportgerichte economie als de onze. Met de huidige inflatiecijfers gaat in ons collectief geheugen een belletje rinkelen dat doet terugdenken aan de nefaste loon-prijsspiraal van eind jaren zeventig. In korte tijd prijsde ons land zich toen uit de markt. Ondertussen werken we echter met de gezondheidsindex. Die weert volatiele elementen zoals de prijs van benzine en diesel, maar ook alcoholhoudende dranken en tabak.

De hoge inflatiecijfers in combinatie met onze automatische loonindexering wakkeren de vrees aan dat het met de Belgische concurrentiekracht snel de verkeerde kant zou kunnen opgaan. Slechte herinneringen aan de jaren 1970 en 1980 duiken weer op. Die vrees is vooralsnog ongegrond. Het indexeringsmechanisme werd sindsdien immers grondig hervormd. OESO-data wijzen bovendien uit dat onze loonkosten gelijke tred houden met onze belangrijkste handelspartners. Dat neemt uiteraard niet weg dat de lasten van de hoge inflatie vooral op de rug van het bedrijfsleven terechtkomen.

Reële groei is het getal dat we bereiken wanneer we elk jaar onze gezamenlijke consumptie en productie optellen en dit getal vergelijken met voorgaande periodes. Die groei is de voorbije 250 jaar exponentieel gegroeid.

"We mogen het belang van die reële groei niet onderschatten. Maar het groei-optimisme heeft ons blind gemaakt voor een aantal fundamentele tekortkomingen van ons welvaartsmodel", vertelt econoom Geert Janssens in deze video.

De ‘klassieke’ vennootschappen uit de Trends Top 5.000 realiseerden in 2020 samen een omzet van 690 miljard, een daling met 60 miljard euro. Minstens de helft daarvan kan niet aan COVID-19 toegeschreven worden. Ook andere factoren speelden een rol. Een interne reorganisatie van het verkochte gamma farmaceutische specialiteiten deed de omzet van Pfizer Innovative Supply Point International (PISPI) met 18,4 miljard euro dalen.

Een zeer merkwaardig fenomeen in deze coronacrisis betreft de wereldwijde verstoring van de aanvoerketting van bedrijven en sectoren. De oorzaken zijn talrijk zoals ook de gevolgen. Vooral wordt gevreesd dat de verstoringen zullen leiden tot een ontwrichting van ons prijzensysteem. De huidige prijsstijgingen zijn echter niet te vergelijken met die van de jaren zeventig.

Een beperkt aantal grote bedrijven verwerft steeds meer marktmacht. In ‘The Profit Paradox’ betoogt Jan Eeckhout waarom iedereen daar moet van wakker liggen. Vooral de macht van platformbedrijven creëert een ‘winner takes all’-situatie die nefast is voor een goede marktwerking.

Hoofdeconoom Geert Janssens loodst je feilloos langs valkuilen en opportuniteiten om in 2022 maximaal mee te surfen op de herstelgolf. Krijgen we loonkosteninflatie? Wordt geld duurder? Komt het ooit nog goed met onze begroting?