Gevaarlijke ver­halen: een waar­schuwing voor inspiratie­zoekers

Het verlangen naar verhalen zit diepgeworteld in de menselijke natuur. Verhalen hebben de kracht om ons te inspireren, onze verbeelding te prikkelen en nieuwe perspectieven te bieden. Ze sporen ons aan om uitdagingen aan te gaan, grenzen te verleggen en ons streven naar succes voort te zetten. Echter, achter deze betoverende verhalen schuilt een gevaarlijk aspect: ze verhullen een deel van de realiteit waar we ons bewust van moeten zijn.

Laten we eens kijken naar het sollicitatieproces. In mijn eigen ervaring als frequente sollicitant leerde ik na een tijdje de kunst van het smeden van een samenhangend verhaal over mijn carrièrepad, waarbij elke stap naadloos aansloot bij het bedrijf waar ik op gesprek was. Maar laten we eerlijk zijn, toeval speelde ook een aanzienlijke rol in mijn professionele ontwikkeling. Mijn mooi verpakte verhaal versluierde echter de mislukkingen en de willekeurige keuzes die ik onderweg had gemaakt.

Succesverhaal

Een ander voorbeeld vinden we in managementboeken. Deze boeken draaien vaak om het succesverhaal van één bedrijf dat met een specifieke aanpak buitengewone resultaten heeft behaald, denk aan Toyota of Apple. Ze suggereren dat het volgen van dit ene voorbeeld garant staat voor succes. Maar we mogen niet vergeten dat er talloze andere bedrijven zijn die dezelfde aanpak hebben gevolgd maar niet dezelfde resultaten behaalden. Succes hangt vaak af van meerdere factoren, zoals geluk, timing en unieke omstandigheden die moeilijk te repliceren zijn. Het eenzijdig belichten van slechts één verhaal vertroebelt de realiteit en kan ondernemers misleiden.

Ook in de media zien we dit fenomeen terug. Praatprogramma’s nodigen vaak sprekers uit die overtuigend en vlot van tong zijn, maar dat maakt hen nog niet automatisch tot de beste experts. In zijn boek ‘The Ideas Industry’ beschrijft Daniel Drezner dit treffend. Hij wijst erop dat sprekers met een duidelijk verhaal en één groot idee vaak in de schijnwerpers staan, terwijl experts met een genuanceerdere mening, en daardoor een complexer verhaal, zelden aan bod komen. Net zoals onze voorouders rond het kampvuur werden betoverd door vaardige vertellers, blijven wij gefascineerd door mensen die hun verhaal met overtuiging brengen. Dit wordt weerspiegeld in de overvloed aan boeken die ons willen leren hoe we onze eigen verhalen beter kunnen vertellen, omdat dit vaak de sleutel tot succes lijkt te zijn.

De kracht van verhalen verhult het feit dat veel mensen simpelweg maar wat proberen.

Realiteit

De kracht van verhalen verhult het feit dat veel mensen, zelfs diegenen in leidinggevende posities in bedrijven en de politiek, simpelweg maar wat proberen. Ze nemen beslissingen op basis van intuïtie, wagen gokjes en hopen op het beste resultaat. Als het goed uitpakt, wordt dit vervolgens omgevormd tot een prachtig verhaal over hun sterke visie en strategisch inzicht. Maar wanneer het misgaat, wijzen ze vaak met de beschuldigende vinger naar externe omstandigheden.

Laten we daarom erkennen dat verhalen zowel inspirerend als misleidend kunnen zijn. Ze hebben de kracht om ons te motiveren, maar we moeten ook kritisch blijven en nooit de realiteit uit het oog verliezen. Laten we verhalen omarmen als bronnen van inspiratie, maar laten we ook dieper graven en de realiteit in haar volledigheid verkennen. Alleen dan kunnen we daadwerkelijk leren van de verhalen om ons heen en ze kritisch vergelijken met ons eigen, authentieke verhaal. Laten we streven naar een unieke weg naar onze doelen, in plaats van simpelweg te streven naar het kopiëren van voorgekauwde succesverhalen.