rood potlood omcirkelt robot die tussen personen staat

Technologie is niet neutraal

"Hoopvol of angstig zijn voor technologie hangt niet af van artificiële intelligentie of van robots, maar van de keuzes die wij als mens maken", zegt businessfilosoof Jochanan Eynikel in Tijd Connect (28 juni). "Wij zullen bepalen waarvoor we technologie inzetten. Daarom is het belangrijk dat we naast ingenieurs ook menswetenschappers plaatsen."

28 juni 2022

"Om kritische ethische bedenkingen te plaatsen bij ongebreideld vooruitgangsoptimisme of bij de digitalisering van onze maatschappij moet je eerst afbakenen wat technologie is", zegt businessfilosoof Jochanan Eynikel. Bij het ondernemersplatform ETION richt hij zich op het raakvlak tussen ethiek, filosofie en economie. Hij schreef de boeken Check-In en Robot aan het stuur. "Technologie, dat zijn artefacten, software en hardware, artificiële zaken die nut hebben. In tegenstelling tot kunst bijvoorbeeld, die alleen voor de kunst wordt gemaakt."

Kritische vooruitgang

"Technologie gaat van een wandelstok tot een hoorapparaat. Beide hebben nut en dat nut toont aan dat je technologie niet neutraal is. Want wat wil je ermee doen? Mensen beter laten horen? Wapens maken om anderen aan te vallen? Of om jezelf te beschermen? Iedereen is vrij om technologie te ontwerpen, je kunt bijvoorbeeld een tak van twijgen ontdoen, maar de meeste technologie is te complex om zelf te ontwikkelen.

Verbeelding ligt aan de basis van ethiek, je kunnen inleven in de situatie van anderen, dat kan een machine niet.

En dus zijn er bedrijven die technologische producten en diensten ontwikkelen. Vanuit welke waarden doen ze dat?  Het ene bedrijf wil zo veel mogelijk producten aan de man brengen, het andere hecht belang aan pakweg inclusie of privacy."

Het is duidelijk dat bedrijven geen democratische instellingen zijn. "Je kunt technologie wel democratiseren door spelregels vast te leggen. De Europese Unie doet dat bijvoorbeeld met de GDPR-wetgeving en de AI-act die in ontwikkeling is. Dat is niet slecht. Het is niet aan privébedrijven of privépersonen om de spelregels te bepalen. Maar de overheid moet wel oppassen dat ze niet te veel regels uitvaardigt, waardoor het onmogelijk wordt om technologie te ontwikkelen. Goeie regulering legt een morele ondergrens vast." (Tekst: Frederic Eelbode)

Lees het volledige artikel in De Verderkijkers, Tijd Connect van 28 juni 2022.