Romeo Baertsoen: “Niet alle mensen zijn van nature goed”
Volgens Romeo Baertsoen leeft in het dominante denken over organisaties een stil maar krachtig dogma: dat mensen fundamenteel goed zijn. “We ontwerpen structuren op basis van vertrouwen, promoten leiderschap gebaseerd op dienstbaarheid, omarmen autonomie en geven purpose een bijna spirituele status. Het zijn nobele idealen, maar tegelijkertijd vormen ze een blinde vlek.”
Niet alle mensen zijn immers even groepsgericht, eerlijk of moreel. Sommigen manipuleren, saboteren, of zoeken schaamteloos macht en status – ook ten koste van anderen. Toch praten we hier zelden over. Baertsoen: “We hebben er geen taal voor, weinig systemen tegen, en zelden een cultuur die ermee kan omgaan. Dat moet veranderen.”
Organisaties moeten leren omgaan met de donkere kant van de mens.
De ideologie van het goede
“Veel organisatieprincipes zijn gebaseerd op één idee”, gaat Baertsoen verder. “Als je mensen ruimte, vertrouwen en zingeving geeft, bloeien ze op. Dienend leiderschap, radicale autonomie, zelforganisatie en ‘purpose’-gedreven werk zijn daar het gevolg van. Deze ideeën zijn niet fout. Er is sterk bewijs dat autonomie, empathisch leiderschap en betekenisvolle doelen bijdragen aan welzijn en prestaties. Maar we moeten een onderscheid maken tussen richtinggevend ideaal en universele realiteit. Het probleem begint wanneer we die idealen als vanzelfsprekend veronderstellen – alsof iedereen altijd intrinsiek gemotiveerd, ethisch en sociaal zou handelen. Dat is een illusie.”
Lees het volledige artikel in het maartnummer van Ondernemen.