De sluipende schade van toxisch leiderschap op de werkvloer

Toxisch leiderschap schaadt de relatie tussen leidinggevende en medewerkers. Medewerkers voelen zich geviseerd, vernederd of genegeerd. “De Welzijnswet spreekt van fysieke en psychische vormen van geweld en seksueel grensoverschrijdend gedrag”, zegt advocate Christine Mussche, gespecialiseerd in grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer. “Fysiek geweld is gelukkig zeldzaam. Psychisch geweld — de kern van toxisch leiderschap — komt vaker voor. 

Het gaat niet alleen om luid roepen, maar ook subtieler om systematisch kleineren of mensen tegen elkaar uitspelen. Vaak willen leidinggevenden hun positie behouden ten koste van hun team. Ze nemen ideeën over zonder krediet te geven of gebruiken teammeetings om iemand systematisch te ondermijnen. In dat soort situaties leeft er angst: wie is er volgende week aan de beurt? Een derde categorie, seksueel grensoverschrijdend gedrag, komt gelukkig minder vaak voor.”

Kwade wil of onkunde

Vaak wordt toxisch gedrag verward met doortastend leiderschap. Een hoge lat leggen, is niet het probleem. “Strenge boodschappen zijn perfect mogelijk. Het gaat over de manier waarop. Als dat gebeurt door te roepen, te schelden of mensen te vernederen, dan spreken we over psychisch geweld. Maar als je mensen uitdaagt op een respectvolle manier, kunnen ze floreren.”

Strenge boodschappen zijn perfect mogelijk. Het gaat over de manier waarop.

Niet alle toxische leiders handelen bewust. “De grootste groep bestaat uit leidinggevenden die niet beseffen dat hun gedrag schadelijk is. Ze hebben niet de skills om leiding te geven op een manier die mensen ondersteunt, motiveert of bevestigt”, legt Mussche uit.

Lees het volledige artikel in het juninummer van Ondernemen.