Samen werken aan duurzame inzetbaarheid

Column van Chris Wuytens en Geert Janssens

Boeiende tijden breken aan: op 28 februari gaf de kamer zijn akkoord op de Wet Werkbaar en Wendbaar Werk. Eerder gaf de ministerraad al haar definitieve goedkeuring aan de wetsvoorstellen van Vice-eersteminister en minister van Werk Kris Peeters over Werkbaar Wendbaar Werk en de hervorming van de Wet van 1996.

Motivatie daarvoor zijn de gewijzigde arbeidsrealiteit en de wil om eindelijk de loonhandicap te stoppen en terug te draaien. De focus van het beleid verschuift dus van behoud naar voortgang, van conservatie naar innovatie. Wie daarvan de opportuniteiten ziet, zou weleens het verschil kunnen gaan maken.

Nood aan een schokbestendig kader

De tijd dat de werkende mens zijn hele loopbaan doorbracht bij dezelfde werkgever, ligt ver achter ons. Ook is het lang geen evidentie meer dat werknemers er jaarlijks financieel op vooruitgaan. McKinsey berekende onlangs dat de lonen in 25 rijke landen minder snel zijn gestegen dan de groei van de economie. Dit wijst op een groeiend ongelijkheidsprobleem.

In eigen land werd dit gevaar ondervangen met een sterke sociale zekerheid. Die is nodig om de verliezers van de globalisering en de technologische veranderingen te compenseren. Toch moeten we blijven streven naar inzetbaarheid van mensen. Om de sociale zekerheid betaalbaar te houden moeten meer mensen aan het werk. Dit vraagt om een kader dat ons in staat stelt de beroepsbevolking schokbestendiger te maken tegen tendensen die we niet kunnen tegenhouden.

Nieuwe jobs creëren en bestaande jobs vernieuwen

Zeker in een periode waarin de arbeidsmarkt opnieuw aantrekt, is het cruciaal om hier maximaal op in te spelen. Er worden weer nieuwe jobs gecreëerd en voor het eerst in jaren groeit de werkgelegenheid sneller dan de beroepsbevolking waardoor ook de werkloosheid afnam. Er zijn ook steeds meer vacatures. Helaas kunnen die niet allemaal worden ingevuld. Digitalisering en globalisering veranderen de benodigde profielen.

We zien ook een tendens naar steeds meer deeltijdse en tijdelijke banen. De groei van e-commerce – die naar schatting reeds 10% van onze consumptie vertegenwoordigt – versterkt deze tendens. Onze arbeidsmarkt is echter niet aangepast aan deze grote structurele verschuivingen.

Een beleidskader met potentie

De nood aan een aangepast beleidskader is daarom des te groter. Een aantal beleidsmaatregelen die de voorbije maanden werden genomen hebben de potentie om een nieuw sociaal contract vorm te geven. Naast de taxshift en de loonkostenmaatregelen is er in het bijzonder de wet ‘Wendbaar Werkbaar Werk’ die nu voor alle spelers op de arbeidsmarkt een momentum heeft gecreëerd om deze uitdagingen aan te gaan.

Het afstemmen van de competenties op de noden van de nieuwe realiteit wordt allerminst een gemakkelijke opdracht maar er is geen andere optie. Was dit een slipcursus, dan zitten we nu in de fase dat de instructeur ons heeft geleerd de blik op dat punt te houden waar we willen uitkomen. Het is nu aan alle spelers op de arbeidsmarkt om de beweging die er is naar het gewenste doel te sturen.

Werkgevers en werknemers gaan er samen voor

Ook bedrijven moeten meer verantwoordelijkheid opnemen met oog op het bevorderen van de duurzame inzetbaarheid van hun medewerkers. Zij beseffen nog onvoldoende dat ook werknemers blijk geven om hun rol te willen opnemen in het zoeken naar nieuwe verhoudingen op de arbeidsmarkt.

In een onderzoek van Acerta geeft minstens 60% van de werknemers aan meer flexibiliteit te willen en dat gaat niet alleen over telewerken maar ook over uur-prestaties, vakantie en verloning. Werknemers zijn er ook van overtuigd dat ze een duurzame meerwaarde betekenen voor hun werkgever en ze willen zich daarvoor inzetten en bijscholen. Deze positieve houding van werknemers ten aanzien van flexibiliteit is zonder meer een opportuniteit waarvan werkgevers zich veel te weinig bewust zijn. Nochtans is positieve flexibiliteit de sleutel tot duurzame inzetbaarheid: flexibel werk maakt het voor medewerkers mogelijk om langer actief te blijven.

Dat ook werknemers mee willen bepalen wat wendbaar en werkbaar werk inhoudt, is een opportuniteit. De slaagkansen van een wendbare en werkbare arbeidsmarkt zijn immers groter naargelang die vorm krijgt vertrekkend van de raakvlakken tussen werknemers en werkgevers. Met een positieve bijdrage van beide kanten is wendbaar en werkbaar werk iets om met gezonde spanning naar uit te kijken.

Lees het volledige artikel op de website van Acerta.